Tài liệu hướng dẫn SXSH trong ngành công nghiệp sản xuất xi măng được biên soạn trong khuôn khổ hợp tác giữa Hợp phần sản xuất sạch hơn trong Công nghiệp (CPI), thuộc chương trình Hợp tác Việt nam Đan mạch về Môi trường (DCE), Bộ Công thương. Tài liệu này được các chuyên gia chuyên ngành trong nước biên soạn nhằm cung cấp các kiến thức cơ bản
cũng như các thông tin công nghệ nên tham khảo và trình tự triển khai áp dụng sản xuất sạch hơn.

Mục lục .............................................................................................................. 1
Mở đầu .............................................................................................................. 4
1. Giới thiệu chung ......................................................................................... 5
1.1 Sản xuất sạch hơn .............................................................................. 5
1.2 Công nghiệp sản xuất xi măng ........................................................... 6
1.3 Quy trình công nghệ sản xuất xi măng ............................................. 10
1.1.1 Chuẩn bị nguyên liệu ................................................................. 12
1.1.2 Nghiền phối liệu ......................................................................... 14
1.1.3 Nung clinker ............................................................................... 15
1.1.4 Làm nguội clinker ...................................................................... 16
1.1.5 Ủ clinker ..................................................................................... 16
1.1.6 Nghiền xi măng .......................................................................... 17
1.1.7 Đóng bao ................................................................................... 17
2. Sử dụng tài nguyên và các vấn đề môi trường ........................................ 18
2.1 Tiêu thụ tài nguyên ........................................................................... 18
2.1.1 Tiêu thụ nguyên liệu .................................................................. 18
2.1.2 Tiêu thụ năng lượng .................................................................. 18
2.2 Tác động môi trường ........................................................................ 21
2.2.1 Phát thải khí ............................................................................... 21
2.2.2 Nước thải ................................................................................... 24
2.2.3 Chất thải rắn .............................................................................. 24
2.3 Tiềm năng sản xuất sạch hơn của ngành xi măng ........................... 25
3. Cơ hội sản xuất sạch hơn ........................................................................ 26
3.1 Quản lý nội vi, quản lý sản xuất tốt ................................................... 26
3.2 Kiểm soát quy trình ........................................................................... 27
3.3 Thay đổi / Cải tiến qui trình, thiết bị.................................................. 27
3.3.1 Sử dụng máy nghiền con lăn /trục (roller mill) trong nghiền nguyên liệu .............................................................................................. 27
3.3.2 Sử dụng thiết bị nghiền con lăn đứng để nghiền xi măng ......... 28
3.3.3 Sử dụng thiết bị nghiền trục ngang (Horomill) ........................... 29
3.3.4 Cải tạo Quạt và tối ưu hóa trong các lò nung ............................ 30
3.3.5 Lắp đặt hoặc nâng cấp hệ thống sấy sơ bộ(tháp trao đổi nhiệt) / thiết bị can xi hóa (Precalciner) trong sản xuất clinker bằng lò quay phương pháp khô .................................................................................... 30
3.3.6 Sử dụng thiết bị phân ly hiệu suất cao ...................................... 31
3.3.7 Lắp biến tần VSD: ..................................................................... 32
3.4 Thay đổi công nghệ.......................................................................... 32
3.5 Thay đổi nguyên liệu và nhiên liệu ................................................... 33
3.5.1 Sửdụng chất thải thay thế một phần nhiên liệu lò nung ........... 33
3.5.2 Sử dụng phụ gia trong quá trình xi măng .................................. 34
3.6 Thu hồi, Tuần hoàn, tái sửdụng ...................................................... 34
3.6.1 Thu hồi bụi hỗn hợp nguyên liệu từ khâu nghiền chuẩn bị
nguyên liệu, .............................................................................................. 34
3.6.2 Thu hồi xi măng từ hệ thống lọc bụi xử lý của thiết bị nghiền xi
măng 34
3.6.3 Thu hồi nhiệt thải để phát điện sử dụng cho sản xuất clinker ... 35
3.7 Một số giải pháp có đầu tư cao ........................................................ 36
4. Thực hiện sản xuất sạch hơn .................................................................. 36
4.1 Bước 1: Khởi động ........................................................................... 37
4.1.1 Công việc 1: Thành lập nhóm đánh giá SXSH .......................... 37
Tài liệu hướng dẫn Sản xuất sạch hơn ngành công nghiệp sản xuất xi măng Trang 2/70
4.1.2 Công việc 2: Phân tích các công đoạn và xác định lãng phí ..... 41
4.2 Bước 2: Phân tích các công đoạn sản xuất ...................................... 47
4.2.1 Công việc 3: Chuẩn bị sơ đồ dây chuyền sản xuất ................... 47
4.2.2 Công việc 4: Cân bằng vật liệu .................................................. 48
4.2.3 Công việc 5: Xác định chi phí của dòng thải ............................. 50
4.2.4 Công việc 6: Xác định các nguyên nhân của dòng thải ............. 53
4.3 Bước 3: Đề ra các giải pháp SXSH .................................................. 55
4.3.1 Công việc 7: Đề xuất các cơhội SXSH ..................................... 55
4.3.2 Công việc 8: Lựa chọn các cơ hội có thể thực hiện được ......... 57
4.4 Bước 4: Chọn lựa các giải pháp SXSH ............................................ 58
4.4.1 Công việc 9: Phân tích tính khảthi về kỹthuật ......................... 58
4.4.2 Công việc 10: Phân tích tính khảthi về mặt kinh tế.................. 59
4.4.3 Công việc 11: Đánh giá ảnh hưởng đến môi trường ................. 61
4.4.4 Công việc 12: Lựa chọn các giải pháp thực hiện ...................... 61
4.5 Bước 5: Thực hiện các giải pháp SXSH ........................................... 62
4.5.1 Công việc 13: Chuẩn bịthực hiện ............................................. 62
4.5.2 Công việc 14: Thực hiện các giải pháp ..................................... 63
4.5.3 Công việc 15: Quan trắc và đánh giá các kết quả..................... 65
4.5.4 Công việc 16: Duy trì SXSH ...................................................... 65
4.6 Chú ý khi thực hiện chương trình SXSH .......................................... 66
4.6.1 Các yếu tố bất lợi cho việc thực hiện SXSH.............................. 66
4.6.2 Các yếu tố thành công của chương trình SXSH ....................... 66
5. Xử lý môi trường ...................................................................................... 67
5.1 Xử lý bụi ............................................................................................ 67
5.2 Xử lý khí thải khác ............................................................................ 68
5.2.1 Xử lý SO2: ................................................................................. 68
5.2.2 Xử lý khí NOx ........................................................................... 68
Tài liệu tham khảo ........................................................................................... 69