"Lịch sử Nhà Nguyễn - Một cách tiếp cận mới" là kết quả chung của cuộc Hội thảo khoa học cấp quốc gia về “Nghiên cứu và giảng dạy lịch sử thời Nguyễn ở Đại học” do Khoa Lịch sử và Trường Đại học Sư phạm Hà Nội tổ chức tháng 10/2002. Vì vậy, nội dung sách gồm nhiều bài viết có chất lượng cao. Đó là những công trình nghiên cứu công phu, nghiêm túc của các nhà nghiên cứu khoa học Lịch sử học nói riêng, khoa học Xã hội - Nhân văn nói chung và của nhiều nhà giáo có uy tín về giảng dạy Lịch sử Việt Nam trong thời đại nhà Nguyễn.
Triều Nguyễn tồn tại trong vòng 143 năm (1802-1845) với 13 đời vua. Tuy thời gian trị vì không dài hơn so với các triều đại khác (triều Lý, 1010-1225; triều Trần, 1225-1400), nhưng triều Nguyễn lại có vị trí hết sức đặc biệt trong tiến trình lịch sử nước nhà. Nó được ví như chiếc cầu nối chuyển tiếp giữa thời kỳ trung đại đến hết thời cận đại.