1. Tính cấp thiết của đề tài
Từ những thập niên cuối thế kỷ XX đã diễn ra cuộc cách mạng khoa học
- công nghệ hiện đại mà một trong những đặc trưng nổi bật là cách mạng
trong lĩnh vực công nghệ thông tin (CNTT). Có thể nói, CNTT là một trong
những động lực quan trọng nhất của sự phát triển, cùng với một số ngành
công nghệ cao khác, đang làm biến đổi sâu sắc đời sống kinh tế, văn hoá, xã
hội của thế giới. Nền kinh tế công nghiệp đang chuyển sang nền kinh tế tri
thức.
Là một trung tâm lớn về kinh tế, văn hóa, khoa học - công nghệ, đầu
mối giao lưu quốc tế, TP.HCM phải phát triển CNTT, con đường tất yếu để
hình thành xã hội thông tin, góp phần tăng trưởng kinh tế nhanh, mạnh, bền
vững, tạo khả năng đi tắt, đón đầu, rút ngắn quá trình CNH, HĐH và chủ
động hội nhập kinh tế thế giới. Trong đó, phát triển nguồn nhân lực CNTT
chất lượng cao là khâu đột phá, có ý nghĩa quyết định thành công.
TP.HCM hiện chiếm gần 50% tổng số trường đại học và cao đẳng có
chức năng đào tạo về CNTT của cả nước. Tuy nhiên, các doanh nghiệp
CNTT trên địa bàn luôn than phiền là việc tuyển dụng nhân sự CNTT rất khó
và quá tốn thời gian, tỷ lệ tuyển dụng được chỉ đạt dưới 10% số lượng ứng
viên. Việc phát triển ngành công nghiệp non trẻ này đang bị khủng hoảng
thiếu nguồn nhân lực trầm trọng.
Do vậy, việc nghiên cứu các vấn đề về phát triển nguồn nhân lực
CNTT ở TP.HCM là rất cần thiết, có tính cấp bách về ý nghĩa khoa học và
giá trị thực tiễn. Đó là lý do tác giả chọn đề tài "Phát triển nguồn nhân lực
CNTT trong tiến trình CNH, HĐH ở TP.HCM đến năm 2020” làm luận
án Tiến sĩ Kinh tế, chuyên ngành Kinh tế chính trị.
2. Tình hình nghiên cứu đề tài
Do tầm quan trọng và mang tính chiến lược của đề tài, nên đã có một số
công trình nghiên cứu, sách và bài báo, bài tham luận ở nhiều cuộc hội thảo
liên quan đến đề tài luận án từ nhiều góc độ khác nhau.
Về phát triển nguồn nhân lực nói chung
H. John Bernardin (2007), Human resource management ; Nolwen
Henaff, Jean Yves Martin ( 2001), Labour, employment and human
resources in Viet Nam after 15 years of renovation; William J. Rothwell,
Robert K. Prescott và Maria W. Taylor (2010), Human resources
transformation; PGS. Trần Văn Tùng, Lê Ái Lâm (1996), Phát triển nguồn
nhân lực - kinh nghiệm thế giới và thực tiễn Việt Nam; PTS. Mai Quốc
Chánh chủ biên (1999), Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực đáp ứng yêu
cầu CNH, HĐH đất nước; TS Phạm Đức Chính (2005), Thị trường lao động
– cơ sở lý luận và thực tiễn ở Việt Nam ; TS. Nguyễn Trần Dương chủ nhiệm
(2005), Đề tài “Hiện trạng cung – cầu nguồn lao động kỹ thuật TP.HCM và
2
định hướng giải pháp đào tạo, sử dụng cho giai đoạn tới 2010”; Huỳnh
Thiện Nhi (2003), Luận văn “Thực trạng nguồn nhân lực khoa học- công
nghệ ở TP.HCM. Những giải pháp phát triển đến năm 2010”; Phạm Văn
Quý (2005), Luận án “Các giải pháp chủ yếu nhằm phát triển nguồn nhân
lực khoa học công nghệ phục vụ sự nghiệp CNH, HĐH”; Lê Thị Hồng Điệp
( 2010), Luận án “Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao để hình thành
nền kinh tế tri thức ở Việt Nam”…
Các tác phẩm trên đã nghiên cứu cơ sở lý luận về phát triển nguồn nhân
lực trong quá trình CNH, HĐH, đúc kết kinh nghiệm phát triển nguồn nhân
lực ở một số nước, phân tích thực trạng của nguồn lực con người nói chung
hoặc đi sâu về nguồn nhân lực khoa học- công nghệ ở Việt Nam hay tại
TP.HCM. Từ đó, đưa ra hệ thống các giải pháp cơ bản để phát triển nguồn
nhân lực trong thời kỳ CNH, HĐH đất nước, góp phần hình thành nền kinh tế
tri thức tại Việt Nam.
Về nguồn nhân lực CNTT và phát triển nguồn nhân lực CNTT
Tác giả ngoài nước:
Narendra M. Agrawal, Mohan Thite (2003), Human resource issues,
challenges and strategies in the Indian software industry, phân tích về nguồn
nhân lực trong ngành công nghiệp phần mềm ở Ấn Độ; Thomas L. Friedman
(2006), The world is flat: CNTT đang bùng nổ với tốc độ mạnh mẽ và đang
mở ra thời đại mới, biến tất cả thế giới thành láng giềng, “thế giới phẳng”.
Tác giả trong nước